
Stilte en ruimtelijkheid
gaan hand in hand.
De onmetelijkheid van stilte
is de onmetelijkheid van de geest
waarbinnen geen middelpunt bestaat.
Krishnamurti
Ik moest begin dit jaar heel vroeg in Brugge zijn en terwijl ik door de stadspoort reed, luisterde ik naar klassieke muziek. Niet veel later reed ik door de indrukwekkende binnenstad en de kleine typische straatjes met de bekende Godshuizen. Er was weinig verkeer, er waren nog weinig mensen. De violen klonken door mijn luidsprekers en ik waande me in een tijd waar we ons vandaag misschien nog weinig iets bij kunnen voorstellen. Ik parkeerde mijn auto bij het bekende St. Janshospitaal en daar ben ik helemaal alleen. De klokken van Sint Salvator verspreidden zich met de wind over de stad. Ik wandelde meditatief over het pad van het oude hospitaal en bedenk me hoeveel eeuwen lang, de mensen deze klokken reeds hoorden om daarna terug in de stilte te ‘vallen’.
Er is een gedicht dat ik leerde kennen in het boek dat ik afgelopen jaar van mijn dochter cadeau kreeg: ‘De stilte van de muziek voor Bach”. (zestig sleutelwerken uit tien eeuwen muziek (600-1600). En dat gedicht beschrijft volledig mijn gevoel dat ik die ochtend had.
Er moet een wereld bestaan hebben voor
de Triosonatie in D, een wereld voor de Partita in a mineur,
maar hoe zag die wereld eruit?
Een Europa van grote lege vertrekken zonder weerklank,
overal onwetende instrumenten
waar Musikalisches Opfer en Das Wohltemperierte Klavier
nooit over een klavier waren gegaan.
Eenzaam gelegen kerken
waar de sopraanstem uit de Johannes Passion
zich nimmer in hulpeloze liefde slingerde
ronde mildere windingen van de fluit,
weidse zachtmoedige landschappen
waar alleen oude houthakkers met hun bijlen te horen zijn
het gezonde geluid van sterke honden in de winter
en – als een slingerklok – schaatsen klauwend in glansijs;
zwaluwen zwermend in zomerlucht
schelp waar het kind aan luistert
en nergens Bach, nergens Bach
schaatsstilte van de wereld voor Bach.
Lars Gustafsson (1982) – vertaling door J. Bernlef
SLOW LISTENING
Ik volg de aanwijzingen van Liesbet over hoe ik dit boek en de muziek best beluister en ik doe het meestal ‘s ochtends omdat ik het dan ook een ideaal moment voor meditatie vind. Ik steek mijn oortjes in, sluit mijn ogen, let op mijn ademhaling en luister naar de polyfonische klanken. De oefening is om twee keer na elkaar te luisteren. En de tweede keer ga ik er dieper ‘in’… het is een bijzonder gevoel. Het is zalig om op deze manier exact hetzelfde gevoel in mijn lichaam te ervaren als bij een diepe meditatie. Ik hou van de sfeer die de tijdsgeest van de muziek laat ervaren. Muziek moet een lichtpunt geweest zijn in een donkere tijd. Veel van deze muziek is kerkelijk dat was blijkbaar ook de enige muziek die neergeschreven werd. Ik word meegenomen naar afgelegen kloosters en kan de goddelijke verering bijna voelen. Bij elk muziekstuk blijf ik een tijdje, ik krijg soms rillingen en zelfs tranen door de zuivere klanken gemaakt door mensen. ‘Het kippenvel aan de binnenkant’… Ik wil het boek be-leven en voelen. Het brengt mij inspiratie om te schrijven…maar het belangrijkste…de muziek brengt een diepe rust en maakt mijn hoofd leeg. En wanneer de klanken stoppen, dan maak ik het helemaal stil en voel ik de energie nazinderen in mijn lijf.
Het bijzondere wat ik ervaar bij deze spirituele muziek is dat ik ondanks dat ik naar muziek luister, ik vanbinnen helemaal stil word.
Ik neem er de yoga sutra’s bij van Patanjali waarbij in het eerste hoofdstuk het doel van yoga wordt beschreven via verzen (sutra’s).
Yoga suttra 1.2 Patanjali: ‘Yoga Citta Vrtti Nirodha’ – Yoga is het stilleggen van de wervelingen van de geest.’
Yoga suttra 1.3 Patanjali: ‘Tada Drashtuh Svarupe Avasthanam’ – ‘Dan is het ziende thuis in zichzelf’. (Wat gebeurt er als het wervelen is stilgelegd? Dan is het ziende thuis in zichzelf! )
En het is dát wat ik ervaar als ik naar deze muziek luister. Mijn geest komt tot rust en ik zie en voel de dingen veel helderder. Ik word de ziener in mijzelf.
Ook dit is voor mij Yoga, mijn persoonlijke yoga.
Want yoga is voor mij allang niet meer enkel houdingen doen. Het is een manier om een diepere verbinding aan te gaan met jezelf en daar zijn zoveel verschillende methoden voor.
Deze aandacht heeft geen grenzen, geen middelpunt of een ‘ik’ dat zich ergens van bewust of aandachtig is.
Die aandacht, die stilte, is een toestand van meditatie.
Krishnamurti
Zachte stille wintergroet,
Isabel x